در نهمین روز از برنامه 10 روز با عکاسان، نشست نیم‌نگاهی به عکاسی مستند جهان با حضور مهدی وثوقی در خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
نشست نیم‌نگاهی به عکاسی مستند جهان با حضور مهدی وثوقی پنج‌شنبه 23 آذرماه در خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
در ابتدای این نشست، مهدی وثوقی، عکاس و مدرس دانشگاه، موضوع معاصر بودن را در کارهای مستند پر چالش خواند و گفت: عکاسی مستند تعریف جمع‌بندی شده‌ای است که در آن بسیار سعی دارد، چیزی را برای انتقاد اجتماعی تصویر کند. در واقع درون عکاسی مستند تحلیل، نگاه عکاس و دیدن جهان‌بینی او کمتر رخ می‌دهد.
در ادامه جلسه، وثوق نیا بر عناصر مهم در عکاسی مستند معاصر اشاره کرد و گفت: عکاسی مستند نه تنها در ایران بلکه در تمام جهان با شکل سیاه و سفید تعریف می‌شود زیرا کسانی که این هنر را آغاز کردند از بدو امر آن را با سیاه و سفید نشان دادند اما بعدها این مسیر دچار تغییر شد تا جایی که امروز تعداد عکس‌های سیاه و سفید کاهش یافته و استفاده از رنگ در این‌گونه بیشتر شده است.
او در ادامه به نمایش مجموعه عکس‌های بروم برگ با عنوان بیمارستان روانی رنه والیو پرداخت و به تحلیل نقش رنگ در این آثار پرداخت.
این مجموعه مربوط به دو عکاس است که به سوژه اجازه داده‌اند تا با استفاده از یک سیم لحظه ثبت عکس را خود تعیین کنند.
وثوق نیا، تجربه شخصی را نیز از دیگر عناصر مهم در عکاسی مستند خواند و گفت: اینکه عکاس دارای چه تجربه زیستی است و چه چیزی را تا امروز مشاهده و لمس کرده، نکته بسیار مهمی است.
او افزود: کلیشه‌ای شدن آثار هنرمندان به دلیل این است که کار از تجربه و نگاه شخصی او سرچشمه نمی‌پذیرد.
وثوق نیا به نمایش آثاری از آلبرشت توبکی با عنوان دالین دورف پرداخت و گفت: این مجموعه مربوط به جوانی است که برای ادامه تحصیل سال‌ها روستای محل سکونت خود را ترک کرده است. او پس از بازگشت به روستای خود متوجه شد که در دنیای پرآشوب امروز، هیچ تغییری در روستا ایجاد نشده است به نحوی که انگار آدم‌های این محل، از زمان جداشده‌اند.
او نکته بعدی را موضوعات مشترک دانست و بیان کرد: همه ما درگیر مسائل و مشکلات مشترکی هستیم به عنوان مثال موضوع آلودگی هوا یا ترافیک برای تمام کسانی که در تهران زندگی می‌کنند، یک مسئله مشترک است اما چگونه پرداختن به این موضوع بسیار اهمیت دارد.
این مدرس دانشگاه آثاری از مایکل ولوف تحت عنوان فشردگی در توکیو را به نمایش گذاشت و در این باره گفت: آثار این مجموعه هر روز از ساعت 7:30 تا 9 صبح در متروی توکیو عکاسی شده است. شلوغی مترو، سردی هوا و بخاری که بر شیشه‌های شکل‌گرفته است، به همراه تکنیک هنرمند، توانسته بخش مهمی از دغدغه انسان امروز را تصویر کند.
وثوق نیا در ادامه به توضیح مساله روایت در عکس پرداخت و اظهار کرد: امروز قصه‌ها و داستان‌ها دچار تغییر شده‌اند. روایت در دل یک مجموعه عکس نیز امروزه شکل متفاوتی از این هنر است.
او در خصوص مجموعه خوابیدن در حاشیه می سی سی پی، اثر الک سوث توضیح داد و گفت: این مجموعه سعی دارد که روایتی را درباره تجربه زیستن در آمریکا طی سال 2000 بیان کند. در واقع درون این عکس‌ها زندگی آمریکایی از دیدگاه یک آمریکایی نقل می‌شود.
این مدرس دانشگاه، قضاوت را عنصر بعدی در عرصه عکاسی مستند دانست و گفت: بحث قضاوت همواره در عکس مطرح بوده است. با وجود اینکه همواره منظر عکاسی اجازه قضاوت را نمی‌دهد اما در اغلب موارد این قضاوت در عکاسی وجود دارد.
وثوق نیا، پس از نمایش مجموعه اروپایی‌ها اثر تینا بارنی به توضیح آثار پرداخت و بیان کرد: این عکس‌ها مربوط به خانواده بارنی است اما او در این عکس‌ها بدون هیچ نقدی، اعضای خانواده و روابط آنان را از نگاهی انسان شناسی بررسی کرده است.
او عکاسی با سه پایه را عامل مهمی در برخی از عکس‌ها دانست و گفت: زمانی که دوربین روی سه پایه قرار می‌گیرد، باعث ایجاد تعامل و دقت بیشتر می‌شود زیرا سکون و سکوت در عکس‌ها قوت می‌گیرد.
این مدرس دانشگاه لحظه قطعی را از جمله مسائل پرچالش عکاسی مستند معاصر خواند و گفت: لحظه قطعی همواره کالبد عکاسی مستند بوده است لذا هنوز همه ما به نوعی با آن درگیر هستیم.
وثوق نیا پس از نمایش مجموعه ژاپن اثر گویدو کاستانیولی به توضیح این آثار پرداخت و اظهار کرد: این مجموعه ژاپن آمریکایی شده را به تصویر می‌کشد اما در این آثار هیچ لحظه‌ای وجود ندارد لذا در بسیاری از آثار معاصر لحظه قطعی الزامی نیست.
او حضور انسان در آثار معاصر را مهم تلقی کرد و گفت: در برخی از آثار نظیر بیروت اثر گابریل باسیلیکو عدم حضور انسان در مرکز توجه قرار گرفته است زیرا او شدیداً به رعایت نکردن قوانین بصری معتقد بود البته زمان و تاریخ همواره در مرکز توجه او قرار داشت لذا عکس‌های این مجموعه فاقد احساس بودن هستند.
این مدرس دانشگاه مجموعه عکس را نیز از دیگر عناصر عکاسی مستند معاصر دانست و اضافه کرد: مجموعه قوطی را قایم کن اثر دیردریو اوکالاگان ، تصویرگر کارگران لهستانی است که سال‌ها پیش به دلیل کار مهاجرت کرده‌اند. این اثر دغدغه‌های بین‌المللی چون موضوع کار، اعتیاد، افسردگی و ... را تصویر می‌کند زیرا عکس‌ها نگاهی انسان گرایانه را دنبال می‌کند.
وثوق نیا مساله هویت و روزمرگی را از دیگر ابعاد این بخش خواند و گفت: مساله روزمرگی چالش تازه‌ای است که ناشی از دانش معاصر است لذا ما امروز با مسئله روزمرگی و هویت درگیر هستیم.
در ادامه این جلسه عکس‌های مجموعه زوج‌های بی‌حوصله مارتین پار به نمایش گذاشته شد.
وثوق نیا درباره عکس‌های این مجموعه گفت: این آثار بیانگر تجربه انسان مدرن از زیستن است، انسانی که دچار تغییرات جدی شده است.
او ادامه داد: یکی دیگر از عناصر عکاسی مستند معاصر دور شدن از شکل ژورنالیستی و نزدیکی بیشتر به عکاسی هنری است به همین خاطر آثار عکاسی امروز به جای روزنامه‌ها بیشتر به سمت گالری‌ها متمایل می‌شوند.
در پایان این جلسه عکس‌های مجموعه هارلم ویل اثر کلرریچاردسون به نمایش گذاشته شد.