نشست تخصصی ویدئو آرت با حضور شهاب‌الدین عادل و محمدرضا شریف‌زاده در خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
نشست تخصصی ویدئو آرت با استقبال گسترده علاقه‌مندان عصر روز پنج‌شنبه 23 آذرماه در خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
در ابتدای این نشست، شهاب‌الدین عادل، مدرس دانشگاه و پژوهشگر به تعریف ویدئو آرت پرداخت و گفت: از سال 1950 که صنعت تلویزیون در عرصه تکنولوژی به وجود آمد، به عنوان ابزاری این عرصه را دچار تحول کرد.
او ادامه داد: یک دهه پس از پیدایش تلویزیون که حالا به خانه‌های مردم رفته و سینما را تحت‌الشعاع قرار داده بود، نخستین تحول‌ها در عرصه ویدئو آرت شکل گرفت.
دبیر شورای علمی همایش 10 روز با عکاسان افزود: با شکل‌گیری ویدئو آرت، سه نوع گرایش در این راستا ایجاد شد. دسته نخست دست‌اندرکاران رسته به مفهوم کسانی که در صنعت تلویزیون حضور داشتند، بودند. دسته دوم را هنرمندان تجسمی تشکیل می‌دادند اما در دسته سوم ترکیبی از عکاسان و فیلم‌سازان حضور داشتند.
عادل نقد رسانه را از جمله چالش‌های مهم آغازگران ویدئو آرت دانست و تصریح کرد: نخستین موضوع برای هنرمندان ویدئو آرت، نقد رسانه و به چالش کشیدن آن بود اما موضوع دوم هنر بدن یا بازنمایی فیزیک بود که توسط برخی هنرمندان مطرح شد البته در بحث سوم نیز فمینیسم‌ها و افراد زن محور به دلیل مباحث آن دوران فعال بودند.
او تصریح کرد: امروزه هنر ویدئو آرت با مفاهیم هنرهای گسترده‌تری چون چیدمان و هنر مفهومی روبه‌رو است. از آن جایی که این هنر در مباحث میان‌رشته‌ای حضور دارد نمایشگاه عکس یا چیدمان می تواند محل نمایش ویدئو آرت نیز باشد.
در ادامه این نشست، محمد رضا شریف زاده، پژوهشگر و مدرس دانشگاه بر لزوم توجه به نظریات و مبانی تئوریک هنر تاکید کرد و گفت: یکی از عمده مشکلات ما در حوزه هنر عدم توجه غالب هنرمندان به مفاهیم تئوریک و نظری است.
او افزود: با وجود اینکه امروز تعداد بسیاری هنرمند فعال در عرصه ویدئو آرت داریم اما یقینا به جز عده اندکی نمی توان مابقی را در رده ویدئو آرت طبقه بندی کرد و هنرمند این حوزه دانست زیرا این عرصه کاملا مقوله ای تئوری و نظری است که تا درک و زندگی نشود، امکان تولید هنری را میسر نمی کند با این وجود آنچه که ما به آن ویدئو آرت می گوییم بیشتر جهت پر کردن محیط گالری ها به کار می رود زیرا عملا هیچ پشتوانه تئوریک و نظری ندارد.
مدرس و عضو هیات علمی دانشکده هنر و معماری تهران بیان کرد: وقتی به تاریخ هنر نگاه می کنیم، به دوره ای می رسیم که احساس می شود، همه آنچه که در حوزه هنرهای تجسمی، بشر تجربه کرده است، تمام شده و چیزی برای تولید محتوای هنر نمی ماند زیرا پاپ آرت اثبات می کند که هر آنچه در زندگی مصرف می کنیم، زمانی به حدی قابل احترام می شود که در دوره ای تبدیل به اثر هنری برای ما می شود لذا پس از این دوره امکان تولید محتوا به راحتی امکانپذیر نیست.
شریف زاده ادامه داد: وقتی در دهه 50 رسانه تازه ای به نام تلویزیون ایجاد می شود که همه ترجیح می دهند به جای دوبعدی نشان دادن هنر با دیگر بخش ها به این عرصه روی آورند به همین خاطر تابلو نقاشی کمرنگ می شود و تلویزیون هویت بشر امروز را تجزیه و تحلیل می کند.
او نخستین نمودهای ویدئو آرت را در تلویزیون دانست و گفت: نخستین بار یک آهن ربای ساده که روند دریافت تصویر را برای تلویزیون دچار مشکل ساخت، ویدئو آرت را شکل داد.
این پژوهشگر تصریح کرد: زمانی که در دهه 60 کمپانی سونی امکان استفاده از دوربین را خارج از تلویزیون فراهم کرد، هنرمندان اولیه صرفا کنجکاو بودند که بدانند با این دوربین چه می توان کرد؟
در ادامه این جلسه ویدئو آرتی که دارای ارتباط معنایی با تابلوی جیغ بنفش ادوارد مونک بود به نمایش درآمد.
شریف زاده در خصوص این ویدئو آرت گفت: تابلوی جیغ بنفش بیانگر تنهایی انسان معاصر، بیماری روحی و نمودی از شخصیت اوست که در ویدئو آرت اویتو آکونچی تکرار شده و به این تابلو طعنه می زند.
او نکته مشترک ویدئو آرت را تکرار خواند و گفت: یک اثر ویدئو آرت دارای روایت نیست و ابتدا و انتهای مشخص ندارد به این معنا که گاها از دل تابلوی نقاشی برای بیان چیزی بیرون می آیند در واقع این عملا مهمترین ویژگی ویدئو آرت های اولیه است، آثاری که تلاش می کرند تا تابلویی را به تصویر بکشند.
شهاب الدین عادل در ادامه این جلسه گفت: در سال 1918 جنبشی تحت عنوان سینمای ناب در فرانسه به وجود آمد که سبک های مختلفی را در پی داشت. در این جنبش سبک سینما حقیقت بیانیه ای داشت که طی آن فیلم تجربی را فاقد روایت می نامید. در این سبک تنها فرم ناب، هندسه و تصویر اهمیت داشت اما این ژانر نیز به عنوان ویدئو آرت شناخته نمی شود زیرا دارای لوپ تکرار نیست.
شریف زاده این بحث را ادامه داد و بیان کرد: در دهکده جهانی رسانه تبدیل به پیام می شود لذا هر کسی که پیامی برای انتقال دارد بدون درگیری با چارچوب های تکنیکال می تواند به تولید محتوای هنری بپردازد در واقع ویدئو آرت چارچوب ها را برای هنرمندان باز کرد البته گاهی آثار هنرمندان در این عرصه نوعی بازیگوشی تصویری است.
مدرس دانشگاه هنر ومعماری تهران ادامه داد: گاهی زیبایی شناسی آثار ویدئو آرت به پیشرفت تکنولوژی مربوط است به این معنا که رشد و پیشرفت فناوری ها امکان بیشتری را برای ایجاد جنبه های زیبایی شناسانه و بصری در راستای تولیدات معنایی به هنرمند ارائه می دهد.